Kako kaže jedna latinska izreka Historija est magistra vite-Historija je učiteljica života, u ovom novom tekstu od našeg saradnika Ataha Mahića slikovito na argumentiran način dotiče se historijskih činjenica koje drugi žele promijenit i sebi prilagodit. Zato dragi i poštovani čitaoci iščitavajte ove argumentovane tekstove o historiji našeg grada  koje nažalost mnogi ne znaju. Jer je historija bila uvijek učiteljica našeg života a mi to nismo znali prepoznat.

Nota bene/NE ZABORAVIMO

Prva Pravoslavna crkva u Brčkom je, prema vjerodostojnim podacima, izgrađena 1839. godine, Bila je to jedna mala prizemna zgrada sa dvije prostorije. U jednoj je bila bogomolja a u drugoj učiona. U toj zgradi su malobrojni vjernici obavljali službu Božiju. Plac za ovu crkvu je otkupio pop Arsenije Stefanović, a crkvu je sagradio majstor Stojan Kajdanac. O školi, odnosno učioni ćemo govoriti kasnije. Crkva je osveštana iste 1839. godine od strane vladike Kirila i posvećena je svetom Georgiju.

Petnaest godina kasnije, točnije 1850. godine, u Brčkom je već bilo 60 pravoslavnih kuća, što je ponukalo ondašnje crkvene vlasti da u Brčkom otvore i sjedište pravoslavnog paroha.

U ovoj maloj crkvi vjerski obredi su obavljani skoro 35 godina, odnosno sve do 1874. godine kada je u Brčkom sagrađena nova pravoslavna crkva. Novu crkvu je osveštao na veliku Gospojinu zvorničko-tuzlanski mitropolit Dionisije,  a crkva je posvećena Uspeniju Presvete Bogorodice. Ova crkva je sagrađena u romanskom stilu sa jednim velikim i tri manja tornja a njena izgradnja je koštala 50  hiljada ondašnjih austro-ugarskih forinti.

Stara crkva, sagrađena 1839. godine, porušena je 1887. godine a potom prenesena na pravoslavno groblje gdje je služila kao kapela a jedan dio kao skladište ukopne opreme. Na mjestu gdje je nekada bila stara crkva podignut je spomenik sa pločom i željeznim križem. Na ploči je pisalo:

" Ovdje bila prva srpska stara crkva, hram svetog velikomučenika Georgija, koja je podignuta 1839, a oborena 1887. god. i prenesena na groblje, koja služi za kapelu na srp. groblju.

Srp. pravoslavna crkvenoškolska opština u Brčkom,

l.jula 1890. god. Radio:Gavra Marković".

Koliko je poznato, Brčko do podizanja stare crkve iz 1839. godine nije imalo svog sveštenika. Prvi sveštenik koji je došao u  Brčko bio je pop Krsto iz Tutnjevca. Poslije njega spominju se pop Arsen Stefanović, potom Aleksa Simić, Đoko Mojsić i drugi.

Prva crkvena opstina u Brčkom osnovana je 1839. godine. Dakle, odmah po podizanju crkve. Članove crkvene opštine sačinjavali su: pop Arsen Stefanović, Miloš Golubović, Simeun Terezija, Đorđo Nikolić, Stjepan Jekmeščija, Joksim Knez, Marinko Rejiz, Damjan Đokic i drugi.

Kako je pravoslavna crkva uredno vodila matične knjige vidljivo je da je matična knjiga rođenih ustrojena od 1852, godine, zatim matična knjiga umrlih od 1867., vjenčanih od 1866, godine,

Kako se u pravoslavnoj crkvi matična knjiga umrlih vodi od 1867• godine, predpostavljam da je i srpsko-pravoslavno groblje u Brčkom iz tog vremena, Međutim, u "Brčanskim pogledima" od 20,novembra 1998. go­dine u tekstu "Čija groblja toga je i zemlja",novinarke Ljerke Bjelice, navodi se da su prvi žitelji Brčkog, pravoslavne vjeroispovijesti, na ovom groblju sahranjeni 1870, godine,

Pravoslavne crkve sagrađene 1874. godine, nažalost, više nema. Porušena je od strane ustaške vlasti 1941. godine, Nema više ni stare Spomen ploče gdje je nekada bila izgrađena prva pravoslavna crkva 1839. godine, Na tom mjestu danas je napravljen novi mermerni spomenik sa novim tekstom:

" Na ovom mjestu je bila srpska crkva "Brvnara" posvećena svetom Džordžu. Sagrađena za vreme poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića / 1525-1537.godine/. Zapaljena i izgorela 1834.godine. Spomenik obnovi crkvena Opština Brčko 2003.godina."

Eh, sada meni nešto nije jasno. Ako se nešto obnavlja onda to nešto treba dovesti u prvobitno stanje. Sem ako se nema nešto drugo na umu.
Autor:Atah Mahić/rahic.ba